Farkındalık Temelli Terapiler

Farkındalık temelli terapiler,
farkındalık düzeyini arttıran çeşitli terapi tekniklerinin ve alıştırmaların kullanıldığı terapi yaklaşımlarıdır.Farkındalık temelli teknikler,
şimdiki ana odaklanmayı, anlık yaşantıların gözlemlenmesi, bu yaşantılara yargısızca ve kabullenmeyle yaklaşılmasını amaçlayan alıştırma ve pratiklerden oluşmaktadır.

Farkındalık temelli terapiler,
bilişsel ve davranışçı terapilerde “üçüncü dalga” eğilimi olarak kabul edilmektedir.Farkındalık temelli terapiler, kronik ağrı, stres, depresyon, kaygı (anksiyete) bozuklukları, yeme bozuklukları, psikozlar, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı,
borderline kişilik bozukluğu, obsesyonve obsesif kompulsif bozukluklar gibi psikolojik sorunlarda uygulanmaktadır (ilgili araştırmaların listesi kaynakça bölümünde sunulmuştur).Farkındalık temelli terapilerin hem bireysel terapi hem de grup terapisi şeklinde uygulamaları bulunmaktadır.

Farkındalık Temelli Kognitif Terapi (Mindfulness Based Cognitive Therap) Zindel Segal, John Teasdale ve Mark WilliamsFarkındalık Temelli Bilişsel Terapi, daha önce depresyon geçirmiş kişilerde, depresyonun tekrarlamasını engellemek amacıyla geliştirilmiştir. Terapi, sekiz hafta devam eden grup terapisi olarak uygulanmaktadır.
Grup çalışmalarında, oturma meditasyonu, yürüme meditasyonu gibi meditatif tekniklerin yanında, düşüncelere mesafe kazanmayı amaçlayan bilişsel yöntemlerde uygulanmaktadır.

Farkındalık Temelli Stres Azaltımı (Mindfulness Based Stress Reduction) (John Kabat-Zinn)
Farkındalık Temelli Stres Azaltımı, ilk olarak kronik ağrıdan kaynaklan strese yönelik olarak uygulanmıştır. Daha sonra, hem fiziksel hem de psikolojik sorunlardan kaynaklanan çeşitli stres faktörleri için uygulanmaya başlamıştır.
Terapi, farkındalık becerilerinin artmasının hedeflendiği yoğun bir programdan oluşmaktadır ve grup terapisi olarak uygulanmaktadır. Grup çalışmaların, uzun süreli ve yoğun farkındalık meditasyonunu içermektedir.

Diyalektik Davranış Terapisi (Dialectical Behavior Therapy) (Marsha Linehan)
Diyalektik Davranış Terapisi Sınır Kişilik Bozukluğu’na yönelik olarak geliştirilmiştir. Terapide, bilişsel ve davranışçı yöntemlerle birlikte uygulanan farkındalık temelli yöntemleri önemli bir yer tutmaktadır. DDT’de bireysel terapi ve grup terapisini içeren ve aşamalardan oluşan bir terapi planı uygulanmaktadır. Terapi süresince, “ne” becerileri ve “nasıl” becerileri olarak ayrılan farkındalık becerilerini arttıran
pek çok terapötik yöntem kullanılmaktadır. Farkındalık temelli yöntemler, hem meditatif alıştırmalardan hemde günlük yaşamda farkındalık kapasitesini arttıran informel farkındalık alıştırmalarından meydana gelmektedir.

Kabullenme ve Kararlılık Terapisi (Acceptance and Commitment Therapy) (Steven Hayes)
Kabullenme ve Kararlılık Terapisi, davranışçı ve hümanistik yaklaşımları farkındalıkla bütünleştiren bir terapi yaklaşımıdır. Bireysel terapi olarak uygulanmaktadır. Kabullenme ve Bağlılık Terapisi’nde, mesafe kazanma, yargısızlık, kabullenme gibi farkındalık becerileri geliştiren çeşitli terapötik yöntemler kullanılmaktadır.